اختلال کم توجهی یا بیش فعالی یکی از اختلالات رفتاری است که بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده میشود. این اختلال با بروز نشانههایی مانند بیش از حد فعالیت حرکتی، بیش از حد صحبت کردن، ناپایداری رفتاری و اندازه گیری نکردن خطرات همراه است. این اختلال بر روی کارایی تحصیلی، شغلی و اجتماعی فرد تاثیر میگذارد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم:
والدین باید به پزشک مراجعه کنند اگر فرزندشان دارای علائمی مانند بیش از حد فعال بودن، ناپایداری رفتاری، عدم توجه و تمرکز، سختگیری در رفتار، بیاحترامی به دیگران و یا بروز علائم دیگری است. پزشک با استفاده از مصاحبه با بیمار و همچنین استفاده از مقیاسهای تشخیصی مثل مقیاس Conners، مقیاس ADHD-IV و مقیاس SNAP-IV به تشخیص بیمار میپردازد.
تشخیص بیش فعالی
تشخیص بیش فعالی باید توسط پزشک تخصصی روانپزشک یا متخصص کودکان صورت گیرد. برای تشخیص بیش فعالی، پزشک با گزارشاتی که از والدین می گیرد شروع به تشخیص با مصاحبه فرد بیمار میزان بیش فعالی را تشخیص و برای درمان آن راهکارهای لازم را می دهد.
درمان بیش فعالی
درمان بیش فعالی به دو صورت دارویی و غیردارویی انجام میشود.
درمان دارویی
درمان دارویی شامل استفاده از داروهای مختلف از جمله استیمولانتها، آنتیدپرسانتها و آنتیدپرسانتها است. این داروها به منظور کاهش نشانههای بیش فعالی مورد استفاده قرار میگیرند. استفاده از داروهای شامل ریتالین، آدرال و استراترا در کنار ملاحظات دارویی و نظارت پزشک معالج بهبود زندگی روزمره بسیاری از بیماران با اختلال کم توجهی یا بیش فعالی را به دنبال دارد.
درمان غیردارویی
روشهای غیردارویی بیش فعالی شامل تغییر در سبک زندگی، تغذیه، تمرینات و رواندرمانی مثل روشهای شناخت درمان، رواندرمانگری خانوادگی و روان درمانگری شناخت- رفتاری است. این روشها به منظور کاهش نشانههای بیش فعالی بکار میروند. به گفته خانم دکتر شهرزاد رضائیان والدینی که در درمان این بیماری برای فرزند خود وقت می گذارند و با صبوری و گزارشات به موقع به پزشک مراجعه می کنند با بهبود چشم گیری مواجهه میشوند. این بیماری نیاز به کمک والدین در درمان دارد و والدین نقش موثری در درمان فرزندان خود ایفا می کنند.
مغز افراد بیش فعال
مغز افراد بیش فعال به طور معمول دارای نشانه هایی مانند اضطراب، بی قراری، ناراحتی و بی خوابی است. در برخی موارد، این افراد ممکن است دچار اختلالات خواب شوند و به دلیل فعالیت زیاد مغز، احساس خستگی و خواب آلودگی کنند.
با این حال، باید توجه داشت که مغز بیش فعال همچنین می تواند به عنوان یک ویژگی مثبت در برخی افراد شناخته شود. این افراد ممکن است با توجه به این ویژگی، در کارهای خود موفق تر باشند و به دلیل تمرکز و توجه بیشتر، به عملکرد بهتری در کارهایشان برسند. افراد بیش فعالی که دارای عدم تمرکز و درک هستند پس از درمان به علت فعالیت زیاد مغز میتوانند به نسبت فرد عادی زندگی بهتر داشته باشند و به موفقیتهای بزرگ برسند.
عدم توجه به این بیماری
بیماری اختلال کم توجهی یا بیش فعالی در کودکان ممکن است باعث مشکلاتی شود که در صورت عدم توجه به آنها، در آینده برای کودکان ایجاد مشکلات جبران ناپذیر داشته باشد. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- کاهش توجه و تمرکز در مدرسه و دیگر فعالیتها
- مشکلات در روابط اجتماعی و خانوادگی و انتخاب دوست
- کاهش عملکرد تحصیلی یا افت شدید
- نارسایی در انجام وظایف روزمره
- رفتارهای نامناسب
- افزایش خطر ابتلا به اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب
بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علائم بیش فعالی در کودکان، بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا بتوانید از تشخیص و درمان بهینه استفاده کنید.
نتایج
با توجه به تاثیرات منفی بیش فعالی بر کارایی تحصیلی، شغلی و اجتماعی فرد، تشخیص و درمان سريع آن بسيار حائز اهميت است. با استفاده از درمان دارويي و غير دارويي، علاوه بر کاهش نشانههای پيش فعالي، بهبود کيفيت زندگي بيمار بهبود خواهد يافت .